Bu gün Azərbaycanı Rusiya Federasiyasında xanım soydaşlarımız da yüksək səviyyədə təmsil edirlər. Belə xanımlardan biri Rusiya-Azərbaycan İşgüzar Qadınlar Şurasının prezidenti Gülnarə Rəhimovadır. Onun saytımıza müsahibəsini təqdim edirik.
-Gülnarə xanım, siz xaricdə yaşasanız da Azərbaycana tez-tez səfərlər edirsiniz. Budəfəki səfərizin məqsədi nədir?
-Bakıya səfərimin məqsədi məzuniyyət ilə bağlıdır. Bakıda anadan olduğum üçün Azərbaycanda vaxt keçirməyi sevirəm.
Anam Sankt-Peterburqdan (Leninqrad) olduğu üçün məni Rusiya ilə çox şey bağlayır. Yeri gəlmişkən, mən hərbçi ailəsində anadan olmuşam. Babam Pavel Alekseyeviç Krımov SSRİ rəhbəri İosif Stalinin əmri ilə Böyük Vətən Müharibəsi zamanı marşal Jukovun rəhbərliyi altında tapşırıqları yerinə yetirərək cəbhə bölgəsində vuruşdu.
Anam da müharibədən sonra Stalinin əmri ilə Azərbaycana rus dili üzrə mütəxəssis – müəllim kimi, Azərbaycan üçün vacib olan Qarabağ regionuna, Qubadlı rayonuna göndərilib. Orada atamla tanış olublar və talelərini bağlamağa qərar veriblər, evləniblər. Sonra atamın dünyaya gəldiyi Tovuz rayonunda bir müddət yaşamaq üçün qalıblar. Onlar Azərbaycanın müxtəlif şəhərlərində işləyərək qardaş xalqlarımız arasında əlaqələrin möhkəmlənməsinə öz həyatlarını həsr ediblər.
-Hazırda Rusiya ilə Azərbaycan dostluq münasibətlərini necə qiymətləndirirsiz?
-Bu gün”rus sektoru” 18 Azərbaycan ali təhsil müəssisəsində fəaliyyət göstərir, burada da rus dilində tədris aparılır və 19 minə yaxın tələbə təhsil alır.
Azərbaycanın rus dilinə münasibətini yüksək qiymətləndiririk. Hazırda respublikada tədris prosesinin rus dilində aparıldığı və ya onun öyrənilməsini nəzərdə tutan 600-dən çox məktəbəqədər təhsil müəssisəsi və 2023-cü ildə 140 min şagird təhsil alan 300-dən çox ümumtəhsil müəssisəsi var.
Rusiya ilə Azərbaycan arasında hər zaman səmimi dostluq münasibətləri olub, Ulu Öndər Heydər Əliyevin hakimiyyətə gəlməsi ilə bizim nəsil və mən, xüsusən xalqlarımız arasında yaxın əlaqələrin möhkəmlənməsində fəal iştirak etmişik. Mən dahi siyasətçi Heydər Əliyevin ideologiyası üzərində böyümüşəm. O, həmişə Azərbaycan və Rusiya arasında sadiq strateji tərəfdaşlıq əsasında xalqların dostluğuna çağırış edib və bu fikirlə çıxış edib. Bu gün biz Azərbaycan və Rusiyadan olan tərəfdaşlarımızla sıx əməkdaşlıq edirik. Əlaqələrimizi möhkəmləndirmək və dövrümüzün böyük siyasətçisinin işini davam etdirməklə bu mirasa daim sadiq qalacağıq.
-Yeni yaratdığınız Rusiya-Azərbaycan İşgüzar Qadınlar Şurasının məqsəd və vəzifələri nədən ibarətdir?
-Biz bu ilin əvvəlində Rusiya-Azərbaycan İşgüzar Qadınlar Şurası yaratdıq və burada qadınlar işin təşkilində əsas mövqelərdən birini tuturlar.
İkitərəfli münasibətlərdə mədəni-humanitar əməkdaşlıq mühüm rol oynayır. 2024-cü ilin iyun ayında Bakıda Rusiyanın genişmiqyaslı Mədəniyyət Günləri keçirilib. Tədbir 2024-2026-cı illər üçün mədəniyyət sahəsində yeni idarələrarası Proqramın icrasının ilk nöqtəsi oldu. Mübadilə proqramına əsasən kino həftələrinin keçirilməsi də ənənə halına gəldi. Müasir rus kinosunun nümayişlərinin bu ilin payızında Azərbaycanda keçirilməsi planlaşdırılır.
Azərbaycan cəmiyyəti tarixən mütərəqqi mədəni birləşmələrin, mədəni ənənələrin, mənəvi dəyərlərin yaradılmasında maraqlıdır. Məsələn, bu gün bir çox qanun layihələri və dövlət proqramları lazımi qaydada gender ekspertizasından keçir.
Şübhəsiz ki, bu fikrin ən parlaq nümunəsi Azərbaycanın vitse-prezidenti xanım Mehriban Əliyevadır. Ailə həyatını ictimai fəaliyyətlə və ölkənin idarəetmə dövlət siyasəti ilə mükəmməl birləşdirməyi bacarır. Onun dəstəyi sayəsində Azərbaycanın dövlət orqanlarında qadınların sayı 6 dəfə artıb. Statistikaya görə, orta sinif qadınlarının kadrlarının iş keyfiyyətinə görə yüksək göstəricilərə uyğunluğu da əhəmiyyətli dərəcədə artır. Bu, yalnız sosial sahələrdən təhsil və tibb kimi ənənəvi sahələrə aid deyil və həmçinin qadın sahibkarlar biznesdə uğurla inkişaf edirlər.
Qadın intuisiyası qeyri-adi bir fenomenə standart baxmağa imkan vermir, onda yaradıcı kreativ fikir yaratmaq üçün yeni imkanlar görür. Qadın sahibkarların sayı Azərbaycanda təxminən 150 minə yüksəlib və bu, ölkənin bütün iş dunyasının üçdə biridir.
Ölkələr investisiya əməkdaşlığını inkişaf etdirir. Rusiya Azərbaycan iqtisadiyyatının dörd ən böyük investorlarından biridir.
Regionlararası əməkdaşlığın yüksək səviyyəsini də qeyd edə bilərəm. İnkişafın vacib platformalarından biri Bölgələrarası forumların formatıdır. Belə ki, komandamızın üzvləri 2024-cü ilin fevralında Stavropol diyarında keçirilən XII Rusiya-Azərbaycan Regionlararası Forumunda iştirak etmiş və 700-ə yaxın Rusiya və 21 Azərbaycan regionunun nümayəndəsinin şahidi olmuşlar.
Rusiyalı tərəfdaşlar, həmçinin müxtəlif əməkdaşlıq kanalları vasitəsilə Azərbaycandan olan həmkarları ilə sıx əlaqələr qurmağa çalışırlar. Biz tərəfdaş təşkilatlarımızla birlikdə 2024-cü ilin aprel ayında BAKU EXPO -da keçirilən BRICS və ŞƏT Forumunda fəal iştirak etmişik.
Rusiya-Azərbaycan İşgüzar Qadınlar Şurası Azərbaycanın işgüzar dairələrindən olan həmkarları ilə əməkdaşlıq etməyə çalışır. Çünki biz ruhən yaxınıq, eyni dildə danışırıq, bir-birimizi başa düşürük, iki ölkənin maraqlarına hörmətlə yanaşırıq və əməkdaşlıq sahələrinin sayını artırırıq.
Əməkdaşlığın perspektivli sahələrindən biri də turizmdir. Azərbaycan ruslar arasında populyar turizm məkanına çevrilib. 2024-cü ilin I rübü ərzində turist axını 2023-cü ilin oxşar dövrü ilə müqayisədə təxminən 40% artmışdır. 2024-cü ilin sentyabr ayında Azərbaycan Respublikası Turizm Bürosunun Moskvada nümayəndəlik ofisinin açılması gözlənilir.
Rusiyada uğurlu qadınların biznesdə iştirakını təşviq edən bir sıra proqramlar mövcuddur. Bu səbəbdən ölkələr qadınların maddi müstəqilliyinin təmin edilməsində təcrübələrini bölüşə bilərlər. Əməkdaşlıqda qadınların iştirakı regional səviyyəli bələdiyyə orqanlarının rəhbərləri, bölgələrin ictimai liderləri və parlamentariləri arasında ən uğurlu təcrübələrin mübadiləsini qurmağa və bununla da bölgədə vətəndaş cəmiyyətini inkişaf etdirməyə kömək edəcəkdir.
-Perspektivdə Azərbaycan və Rusiya qadınlarının birgə nə kimi fəaliyyətlərini təşkil etməyi düşünürsüz?
-Qadın xalq diplomatiyasının prizmalarından, mahiyyət etibarilə, qadın qarşılıqlı anlaşma və razılığın tərəfdarıdır. Bilirsiniz ki, bir qadın kişidən daha yaradıcı və daha diplomatik düşünür. Bu güclü potensialdan mədəniyyətlərin dinc, yanaşı yaşamasına və dialoquna nail olmaq, ölkələrimiz arasında humanitar və iqtisadi tərəfdaşlığı inkişaf etdirmək üçün istifadə edilməlidir. Bizim vəzifəmiz Xəzər regionu ölkələri ilə doğma Azərbaycan, eləcə də MDB ölkələri ilə əməkdaşlığı inkişaf etdirməkdir.
Xəzər regionu perspektivli iqtisadi layihələrin yaradılması üçün ideal bazadır. Mühüm bir istiqamət su ehtiyatlarının qorunmasıdır. Ölkələrimiz iqlim dəyişikliyi səbəbindən Xəzər dənizində suyun səviyyəsinin kəskin azaldığını görürlər.
Regionun inkişafı üçün kompleks yanaşma regionun bütün ölkələrinə lazımdır. Elmi və ekspert işləri sahəsində də həmçinin təcrübə mübadiləsi qurmağı təklif edirik. Yeni “Xəzər Biznes təşəbbüsü” layihəmiz bütün Xəzəryanı ölkələri birləşdirəcək və Xəzər regionunu “Şimal-Cənub”MTK kimi digər qlobal layihələrlə yanaşı, iqtisadi inkişafın yeni səviyyəsinə çıxaracaq inteqral ideya kimi artiq irəli surulub.
Rusiya dövlətinin başçısı həmişə qadınların yaradıcı işə, cəmiyyətin bütün sahələrinə fəal şəkildə daxil edilməsinin ölkənin uğuru üçün son dərəcə vacib olduğunu vurğulayır. Rusiyanın qadın iqtisadi təşəbbüslərini və qadın liderliyini inkişaf etdirmək təcrübəsi Birləşmiş Millətlər Təşkilatının UNIDO Sənaye İnkişafı Təşkilatı tərəfindən artıq yüksək qiymətləndirilmişdir.
Yaxşı bir iş olaraq qadın icmalarının yaradılması kişilərə yumşaq güclə çətin problemləri həll etməyə kömək edir. Qadın yanaşması həm maddi, həm də mənəvi cəhətdən təhsilin, texnologiyanın və həyat keyfiyyətinin artmasına kömək edir.
Məsələn, Avrasiya Qadınlar Forumu qadın hərəkatının inkişafına töhfə verən dünyanın ən nüfuzlu müzakirə platformalarından biridir. Forum siyasətdə, iqtisadiyyatda, sosial sahədə qadın gündəminin fəallaşmasına kömək edir, hakimiyyət orqanlarının, ictimai institutların, vətəndaş cəmiyyəti strukturlarının diqqətini bu mövzuya cəlb edir. Avrasiya Qadınlar Forumu Valentina İvanovna Matvienkonun rəhbərliyi altında müxtəlif sahələrdə qadın təşəbbüsünü oyatdı.
-Siz təşkilat olaraq Rusiyada və digər ölkələrdə keçirilən tədbirlərdə nə dərəcədə təmsil olunusuz”
-Bu gün dünya siyasətində və qlobal iqtisadiyyatda qadınların rolunu artırmaq lazımdır, ortaya çıxan problemlərə və problemlərə yeni bir həll olunmamış baxış lazımdır. Belə şəraitdə qadınların rolu obyektiv şəkildə artır. Bununla əlaqədar Federasiya Şurasının spikeri hazırkı beynəlxalq gündəliyə uyğun olaraq aşağıdakı forumun mövzusunu formalaşdırmağı təklif etdi: “Qadınlar: yeni reallıqda qlobal missiya”. Komandamızla bu forumda fəal iştirak etməyə hazırlaşırıq.
Tədbir 18-20 sentyabr 2024-cü il tarixlərində Sankt-Peterburqda keçiriləcək. Avrasiya Qadınlar Forumunun keçirildiyi məkanlardan biri Tauride sarayı olacaq — Rusiya Federasiya Şurası ilə yanaşı, forumun təşkilatçısı olan MDB PA-nın qərargahıdır.
Rusiya bu il BRICS-in sədridir. Avqustun 29-30-da Moskvada İqlim Dəyişikliyi ilə mübarizə üzrə yüksək səviyyəli dialoq və BRICS Forumunda iştirak edəcəyik və dövlət sektoru, biznes və elmi dairələrin nümayəndələri ilə ən geniş məsələlər üzrə iqlim gündəmini müzakirə edəcəyik.
Ölkələr İqlim Dəyişikliyi sahəsində əməkdaşlıq çərçivəsində fəal işlərini davam etdirirlər. Noyabr ayında Bakıda keçiriləcək BMT-nin İqlim Dəyişikliyi Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyasında (COP29) iştirak etməyə hazırlaşırıq. Bu səviyyədə bir tədbirin keçirilməsi həmişə ev sahibi üçün böyük bir məsuliyyətdir. Onun uğurlu alınacağına əminik.
Təcrübə mübadiləsi etmək istəyən azərbaycanlı həmkarlarımızı əməkdaşlığa dəvət edirik, həmçinin yeni layihələrin həyata keçirilməsinə və bizimlə birlikdə inkişaf etməyə imkan yaradırıq.
Biz həmişə əməkdaşlığın bütün istiqamətləri üzrə Rusiya-Azərbaycan münasibətlərinin möhkəmləndirilməsinə yönəlmiş konstruktiv dialoqun davam etdirilməsinə hazır olduğumuzu göstəririk.
