Bu gün paytaxt Bakıda yaşayış evinin tikintisi üçün boş torpaq sahələri tapmaq müşkülə çevrilib. Artıq kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaqlarda da fərdi yaşayış evləri inşa edilir və məskunlaşma aparılır. Belə evlərin isə sənədləri yoxdur. Ona görə də sənədsiz evlərin sayı kifayət qədər çoxluq təşkil edir. Bəs bu evlər nə vaxt sənədləşdiriləcək və ya sökülmə təhlükəsi varmı?
Əmlak məsələləri üzrə ekspert Elnur Fərzəliyev İqtisadiyyat.az-a açıqlamasında sənədsiz evlər probleminə toxunub.
Onun sözlərinə görə, Bakı və Abşeron ərazisində 500 mindən çox çıxarışsız fərdi həyət evləri mövcuddur. Bu evlərin bir hissəsi Sovet dövründən qalıb, digər hissəsi isə 1990-cı ildən sonra salınmış yaşayış massivlərinə məxsusdur.
Ekspert deyir ki, Sovet dövründən qalan evlər əsasən Yasamal, “Alatava”, “Sovetki”, “Kubinka” və digər ərazilərdə salınsa da, yaşayış evləri üçün çıxarış verilməyib: “Baxmayaraq ki, həmin torpaq əraziləri məhz yaşayış təyinatlı olub. 1990-ci ildən etibarən Bakıdan Sumqayıta qədər olan ərazilərdə tikilən həyət evlərində isə torpaqların təyinatı fərdi yaşayış üçün nəzərdə tutulmayıb. Ona görə də bu torpaqlar üçün çıxarış almaq olmur. Sadəcə olaraq yerli icra hakimiyyəti, bələdiyyə və digər qurumların balansında olan torpaqlar vətəndaşlara satılandan sonra orada tikinti işləri aparılıb. Əkin sahələri, neft əraziləri da bələdiyyə torpağı kimi satılıb. O torpaqlarda inşa edilən evlərin sahibləri çıxarış almaq istəyəndə bəlli olur ki, həmin torpaq bələdiyyənin deyil, tam fərqli qurumun balansında olan torpaqdır. Yəni bələdiyyələrin onları satmağa hüququ yox imiş”.
E.Fərzəliyev bildirib ki, vətəndaşların aldıqları torpağın təyinatına uyğun istifadə etməməsi gələcəkdə bir sıra problemlərlə üzləşməsinə yol açır: “Başlıca problem isə həmin evə görə çıxarış ala bilməməkdir. Təyinatı üzrə olmayan torpaq üzərində inşa olunmuş tikililər qanunvericiliklə mülkiyyətə keçirilə bilmir. Əgər o torpaq əkin sahəsi və ya digər təyinatlar üzrə nəzərdə tutulubsa, onun üzərində ev tikmək qanunla qadağandır”.
Bakı şəhərində yaşanan sıxlığın səbəbinə də toxunan ekspert hesab edir ki, tikinti normasının gözlənilməməsi problemin daha da böyüməsinə yol açır:
“Tikinti şirkətlərinin normativlərə əməl etməməsi qanun pozuntusudur. Bu gün sıx tikilən binaların hər hansısa birində yaranmış qəzalı durumla bağlı bina sökülməli olsa, ətrafındakı bütün binalara ziyan dəyəcək. Bir binanı inşa edərkən gələcəkdə onun sökülməsi ehtimalını da nəzərə almaq vacibdir. Çıxarışsız evlərlə bağlı problemin həll olunmasının əmlak bazarına təsirlərinə gəlincə, bu dəyişiklik daşınmaz əmlak bazarında təklifin artacağına yol açacaq. Bundan başqa, əmlak bazarında qiymətlərin aşağı düşməsi də mümkündür".
Qeyd edək ki, hələ 2011-ci ilin martında Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətində keçirilən müşavirədə prezident İlham Əliyev rəsmi icazə olmadan tikilmiş evlərin sənədləşdirilməsi ilə bağlı hökumətə xüsusi tapşırıq verdiyini deyib.
Həmin tarixdən etibarən hökumət tərəfindən bir sıra tədbirlər görülüb. Belə ki, 2015-2019-cu illərdə “Daşınmaz əmlakın dövlət reyestri haqqında” Qanuna edilmiş dəyişikliklərə əsasən, sənədsiz evlərin qeydiyyatı asanlaşdırılıb. Həmin dəyişiklərin icrası nəticəsində təxminən 200 minə yaxın fərdi yaşayış evi və mənzil sənədləşdirilib. Lakin bu gün hələ də sənədsiz evlərlə bağlı problem aktual olaraq qalmaqdadır.
Əmlak məsələləri üzrə ekspert Elnur Fərzəliyev İqtisadiyyat.az-a açıqlamasında sənədsiz evlər probleminə toxunub.
Onun sözlərinə görə, Bakı və Abşeron ərazisində 500 mindən çox çıxarışsız fərdi həyət evləri mövcuddur. Bu evlərin bir hissəsi Sovet dövründən qalıb, digər hissəsi isə 1990-cı ildən sonra salınmış yaşayış massivlərinə məxsusdur.
Ekspert deyir ki, Sovet dövründən qalan evlər əsasən Yasamal, “Alatava”, “Sovetki”, “Kubinka” və digər ərazilərdə salınsa da, yaşayış evləri üçün çıxarış verilməyib: “Baxmayaraq ki, həmin torpaq əraziləri məhz yaşayış təyinatlı olub. 1990-ci ildən etibarən Bakıdan Sumqayıta qədər olan ərazilərdə tikilən həyət evlərində isə torpaqların təyinatı fərdi yaşayış üçün nəzərdə tutulmayıb. Ona görə də bu torpaqlar üçün çıxarış almaq olmur. Sadəcə olaraq yerli icra hakimiyyəti, bələdiyyə və digər qurumların balansında olan torpaqlar vətəndaşlara satılandan sonra orada tikinti işləri aparılıb. Əkin sahələri, neft əraziləri da bələdiyyə torpağı kimi satılıb. O torpaqlarda inşa edilən evlərin sahibləri çıxarış almaq istəyəndə bəlli olur ki, həmin torpaq bələdiyyənin deyil, tam fərqli qurumun balansında olan torpaqdır. Yəni bələdiyyələrin onları satmağa hüququ yox imiş”.
E.Fərzəliyev bildirib ki, vətəndaşların aldıqları torpağın təyinatına uyğun istifadə etməməsi gələcəkdə bir sıra problemlərlə üzləşməsinə yol açır: “Başlıca problem isə həmin evə görə çıxarış ala bilməməkdir. Təyinatı üzrə olmayan torpaq üzərində inşa olunmuş tikililər qanunvericiliklə mülkiyyətə keçirilə bilmir. Əgər o torpaq əkin sahəsi və ya digər təyinatlar üzrə nəzərdə tutulubsa, onun üzərində ev tikmək qanunla qadağandır”.
Bakı şəhərində yaşanan sıxlığın səbəbinə də toxunan ekspert hesab edir ki, tikinti normasının gözlənilməməsi problemin daha da böyüməsinə yol açır:
“Tikinti şirkətlərinin normativlərə əməl etməməsi qanun pozuntusudur. Bu gün sıx tikilən binaların hər hansısa birində yaranmış qəzalı durumla bağlı bina sökülməli olsa, ətrafındakı bütün binalara ziyan dəyəcək. Bir binanı inşa edərkən gələcəkdə onun sökülməsi ehtimalını da nəzərə almaq vacibdir. Çıxarışsız evlərlə bağlı problemin həll olunmasının əmlak bazarına təsirlərinə gəlincə, bu dəyişiklik daşınmaz əmlak bazarında təklifin artacağına yol açacaq. Bundan başqa, əmlak bazarında qiymətlərin aşağı düşməsi də mümkündür".
Qeyd edək ki, hələ 2011-ci ilin martında Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətində keçirilən müşavirədə prezident İlham Əliyev rəsmi icazə olmadan tikilmiş evlərin sənədləşdirilməsi ilə bağlı hökumətə xüsusi tapşırıq verdiyini deyib.
Həmin tarixdən etibarən hökumət tərəfindən bir sıra tədbirlər görülüb. Belə ki, 2015-2019-cu illərdə “Daşınmaz əmlakın dövlət reyestri haqqında” Qanuna edilmiş dəyişikliklərə əsasən, sənədsiz evlərin qeydiyyatı asanlaşdırılıb. Həmin dəyişiklərin icrası nəticəsində təxminən 200 minə yaxın fərdi yaşayış evi və mənzil sənədləşdirilib. Lakin bu gün hələ də sənədsiz evlərlə bağlı problem aktual olaraq qalmaqdadır.
